I. Ulusal Çeviribilim Kurultayı İzmir’de Gerçekleştirildi

I. ULUSAL ÇEVİRİBİLİM KURULTAYI İZMİR’DE GERÇEKLEŞTİRİLDİ

27-29 Haziran 2024 tarihlerinde, İzmir Ekonomi Üniversitesi bünyesinde I. Ulusal Çeviribilim Kurultayı düzenlendi. Kurultayda, Çeviribilim alanının önemli isimleri, değerli hocalarımız ve genç araştırmacılar bir araya gelme, tanışma ve çalışmalarını paylaşma fırsatı buldu. Genç araştırmacılar açısından kurultayın en önemli katkılarından biri, makalelerini okuyarak tanıdığımız hocalarımızla bir araya gelerek sohbet edip paylaşımda bulunma şansımızın olmasıydı. Öte yandan, çok çeşitli çalışma alanlarını kapsayan kurultay, yalnızca Türkçe düzenlenen ilk kurultay olma özelliğini de taşıyor. Böylece, kendi çalışmalarımızı anadilimizde tanıtma ve ülkemizde de Çeviribilim alanının gelişim gösterdiğini kanıtlama imkânı bulduğumuzu düşünüyorum. Çeviri Derneği olarak da bu kurultayın düzenlenmesinde emeği geçen tüm değerli hocalarımıza, öğrencilere, araştırmacılara; kocaman bir ekibe teşekkürlerimizi sunuyoruz. Nicesinin yolu açık olsun.

Yazımızın devamında, kurultayın düzenlenmesinde büyük emeği geçen İzmir Ekonomi Üniversitesi İngilizce Mütercim ve Tercümanlık Bölüm Başkanı Sayın Prof. Dr. Nihal Yetkin Karakoç’un ve Çeviri Derneği Yönetim Kurulu Başkan’ı Sayın Dr. Sabri Gürses’in kurultaya dair düşünceleri yer almaktadır. Keyifli okumalar dileriz.

Çeviri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi

Gamze Gürleyen

İZMİR MEŞALESİ

İzmir Ekonomi Üniversitesi, İngilizce Mütercim ve Tercümanlık Bölümü olarak kuruluşumuzun 20. Yılında Türkiye’nin ilk Ulusal Çeviribilim Kurultayı serisini başlatma kararı aldık ve bu çerçevede, 27-29 Haziran 2024 tarihlerinde I. Ulusal Çeviribilim Kurultayını gerçekleştirdik. Kurultayda 38 üniversiteden 75 kişi 59 bildiri sundu ve izleyicilerle birlikte toplam katılım 140-150 kişiyi buldu. Kurultayda yapılan sunumlar yapay zekâ ve çeviri, yazın çevirisi, toplum çevirmenliği, çeviri eğitimi başta olmak üzere pek çok farklı alanı içeriyordu. İki davetli konuşmacının bütün katılımcı ve dinleyiciler tarafından dinlenebildiği 2 genel oturumun dışında, toplam 20 oturum eşzamanlı olarak gerçekleştirildi.

Kurultayın ilk gününde açılış konuşmasını, davetli konuşmacı olarak gelen duayen akademisyen Prof. Dr. Nüzhet Berrin Aksoy yaptı. Çeviribilimde Yeni Araştırma Alanları’nı kuramlar, yeni eğilimler ve değişen dünya koşulları üzerinde durarak ele aldı ve akademik merakın önemine dikkat çekerek genç akademisyenlerin zihninde yeni sorular uyandırdı, özgün ve güncel konularda çalışmalar yapmanın önemini vurguladı.

Kurultayın ikinci günü olan 28 Haziran’ın davetli konuşmacısı ünlü yazar Latife Tekin’di. Üniversitemizin yayın yönetmeni Gülce Başer’in moderatörlüğünde yoğun ve çok ilgi çekici içeriklere sahip soru-cevaplarla yürütülen söyleşide, Latife Tekin yazar-çevirmen ilişkisine, okur sevgisi-alımlamasına, kitaplarının diğer yazar ve okurlarda uyandırdığı etkiye değinerek metinlerarasılık, çevirinin farklı dil ve kültürlerde ne şekiller alıp, ne etkiler uyandırabileceği gibi konular üzerinde durdu. Söyleşi sonrasında okurlarına kitaplarını imzalayan Latife Tekin onlarla sohbet ederek fotoğraf çektirdi.

Büyük bir coşkuyla süren kurultayın kapanışında, Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı ve Kurultay Düzenleme Kurulu Onursal Başkanı Prof. Dr. Neslihan Yetkiner söz aldı. Kurultayı değerlendirdiği konuşmasında, amacı Çeviribilim disiplinine nitelikli bilimsel çalışmalar ve bilim insanı kazandırmak, nitelikli ve bilimsel bir platform oluşturmak olan bu girişimin ikincisinin Atılım Üniversitesi’nde yapılacağını ilan etti. Ayrıca daha sonraki kurultaylara bir katkı olarak, katılımcıların konferans hakkındaki genel yorumlarını aldı. Onun ardından yaptığım konuşmada, ben de yaşam boyu öğrenmeyi seçmiş araştırmacılar için bu tip kurultayların akademik merakı kamçıladığını, yeni kuşakların önünün açılmasına ve nitelikli görüş alışverişi yapılmasına fırsat verdiğini, bu yüzden bu kurultayın da araştırmacıların entelektüel yolculuğunun önemli bir parçası olduğuna inandığımı söyledim.

Bu etkinliğin gerçekleşebilmesi elbette geçmiş birikime dayanıyor; bizim bölümümüzün 20.yılına erişmesi ve onu kutlamak için bu etkinliği düzenlememiz gelmiş geçmiş bütün öğretim üyeleri sayesinde oldu, şu an aramızda olmayan eski bölüm başkanımız Prof. Dr. Lütfiye Oktar, Prof. Dr. Mehmet Şahin ve Dr. Öğretim Üyesi Derya Duman’ı da burada anmam gerekiyor. Kurultay Düzenleme Kurulu Başkanı olarak, bu kurultayın hazırlığı aşamasında fırsat ve katkı sunmuş olan Rektörlüğe, kurumsal iletişime, tüm katılımcılara, düzenleme ekibinin içinde yer alan başta Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı ve Düzenleme Kurulu Onursal Başkanımız Prof. Dr. Neslihan Yetkiner ve Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Ilgın Aktener olmak üzere bölümümüzün bütün etkin üyelerine, araştırma görevlilerine ve etkinlikte görev alan öğrencilere, Zeynep Erman, Damla Gençer, Berathan Sevindik, Ezgi Su Duygulu, Ilgın Dallı, Bahar Acar, Ece Fişek, Enes Çavdar, Toprak Baran Şenkul, Gözde Dağlıoğlu, Zeynep Tosun’a tek tek teşekkür ederim. I. Ulusal Çeviribilim Kurultayının çektiğimiz anı fotoğraflarında kalmamasını; ikinci, üçüncü kurultaylarda çoğalmasını yürekten dilerim.

İngilizce Mütercim ve Tercümanlık Bölüm Başkanı

ve Kurultay Düzenleme Kurulu Başkanı

Prof. Dr. Nihal Yetkin Karakoç

ÇEVİRİ ARAŞTIRMACILARI BULUŞUYOR

İzmir’de büyük ve önemli bir çeviri etkinliği yaşandı. İzmir Ekonomi Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık Bölümü I. Ulusal Çeviribilim Kurultayını gerçekleştirdi. Ülkenin dört bir yanından, çeviri üzerine incelemeler yapan araştırmacılar bu kurultayda bir araya geldi.

Kurultayın açılış konuşmasını yapan Prof. Dr. Berrin Aksoy’un ve düzenleme kurulunda yer alan Prof. Dr. Neslihan Yetkiner’in özellikle vurguladığı gibi, ülkemizde çeviribilim çalışmaları büyük bir yol aldı, birçok sempozyum, konferans ve diğer etkinliklerde çeviribilimciler önemli ölçüde yer alıyor – fakat sadece çeviribilimcilere ve çeviriye ayrılmış bir kurultay ilk kez hayata geçirildi. Bu, alandan insanların birbirlerini tanımaları, yeniden buluşmaları ve yeni, ortak, birbirinden haberdar çalışmalara yelken açılması için önemli bir zemin. Kurultayı hazırlamak üzere yedi aylık bir çalışma sürecine öncülük eden Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nihal Yetkin de konuşmasında bu toplantıların öğretmen-öğrenci arasında organik bağ kurulmasını, yaratıcılığı zenginleştirdiğini vurguladı. Ülkemizin çeviri araştırmacılarını makale referansları ve kaynakçalar dışında buluşturan bir zemin büyük bir önem taşıyor.

Ben, kendi adıma, kurultayı uzun zamandır hayal ettiğim bir şeyin vücuda gelmesi gibi gördüm. Vaktiyle böyle bir girişimim olmuştu: Taze bir çeviribilimci olarak bu alanda çalışan kişileri bir dergi dosyasında bir araya getirmek istemiştim. Dilek Dizdar’la birlikte hazırladığımız dosyada Çeviribilimin farklı alanlarından farklı şehir ve üniversitelerde çalışan araştırmacılar bir araya geldi. O zaman ‘şu akademisyenler yan yana gelmek istemez vb.’ uyarılarla karşılaştığımda şaşırmıştım, ama buna aldırmadan dosyayı ülkenin çeviribilim birikiminin bir temsili olarak hazırlamıştık (Çevirinin Sınırları ve Çevirmenin Sorumlulukları, Varlık, Haziran-Temmuz 2006).

I. Ulusal Çeviribilim Kurultayı o zamandan bu yana çok mesafeler kat edildiğinin ve çeviribilimcilerin büyük, coşkulu, ortak bir dile sahip aile haline geldiğinin başarılı bir gösterisi oldu. 38 üniversitenin 59 sunumla temsil edildiği söylenen kurultay, diğer yandan geçtiğimiz yıl Boğaziçi Üniversitesi’nde ilki düzenlenen I. Ulusal Çeviri Teknolojileri Kongresi’yle kardeş sayılır. Kurultaydaki sunumlar arasında önemli sayıda teknoloji araştırmasının yer alması bu yöndeki ilginin devam ettiğini gösteriyor. Hatta kongrenin kurucusu Prof. Dr. Mehmet Şahin ikinci kongrenin ikinci kurultayla birlikte, iç içe yapılmasını önerdi; ikinci kurultaya ev sahipliği yapmayı üstlenen Atılım Üniversitesi için şimdilik bu uygulanabilir görünmüyor. Kırıkkale Üniversitesi’nde düzenlenmesi kararlaştırılan üçüncü kurultaya kadar farklı gelişmeler olabilir.

Şiddet göstergelerinden kitap kapaklarına, edebiyat çevirisi eğitiminden çeviri ödüllerine, gençlik çevirilerinden kozmetik ürün çevirilerine, çeviri soybiliminden yapay zekâya, skopos kuramı öğretmeye, şarkı çevirilerinden toplum çevirmenliğine uzanan birçok konu söylem çözümlemesi, toplumsal cinsiyet, edebi çeviri ve yapay zekâ, yeniden çeviri ve alımlama, ekoçeviri ve postkolonyal çeviri gibi birçok başlık altında ele alındı. Eşzamanlı sunumları kaçırma dışında neredeyse hiçbir teknik sorun yaşanmadı.

Çeviri Derneği bu kurultayda hem yönetim kurulundan üç kişinin sunumla katılması, hem de çok sayıda üyesinin birbirinden ilginç sunumlarla katılımcılar arasında yer alması yoluyla varlığını gösterdi. Teknoloji Çalışma Grubundan üyelerimizin çalışmaları ilgi çekti. Dinleyiciler ve genç çeviribilimci öğrenciler arasından üyelik talebinde bulunanlar ve yakın zamanda üye olduklarını, çalışmalara katılmak istediklerini söyleyenler oldu. Bu kurultayın genç ve aday üyelerin çevirmenliğe ve çeviri araştırmalarına bilinçli adım atmasını, alanı tanımasını sağlayan bir ortam olması, kalıcılığını sağlayan etkenlerden biri olmalı. Örgütlenmenin değeri sunumlarda birçok kez ya dile getirildi ya da kendiliğinden ortaya çıktı.

Çeviri Derneği olarak, bu yıl eylül ayı sonunda ikincisi düzenlenecek olan Uluslararası Akademik Çeviribilim Çalışmaları Kongresi (ICASTIS) gibi çalışmaların yanına ulusal buluşmaların da eklenmesini sevinçle karşılıyoruz. Kurultayın kapanış oturumunda söylendiği gibi, hazırlıkları Cumhuriyetin 100. Yılında, İzmir’de yakılan bu kurultay meşalesinin ülkenin her yerindeki çeviribilim, mütercim-tercümanlık kürsülerine elden ele geçirilmesi büyük bir kazanım olacaktır. Kurultayı başlatanlara teşekkür ediyor ve sürdürecek olanlara şimdiden başarılar diliyor, bütün desteğimizi vadediyoruz.

Çeviri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı

Dr. Sabri Gürses