Afette Rehber Çevirmenlik
Kuruluş ve Amaç
Afette Rehber Çevirmenlik (ARÇ) 1999 yılında Marmara Bölgesi’nde çok büyük can ve mal kayıplarına yol açan depremlerin ardından ortaya çıkan ve gönüllülük temelinde faaliyet gösteren bir girişim. 2000 yılı başlarında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde İstanbul Sivil Savunma Müdürlüğü’yle işbirliği içinde geliştirilip uygulanan özel amaçlı kapsamlı bir eğitimin sonunda ARÇ bir oluşum haline geldi.
 |
 |
İlk eğitimin ardından afet ve acil durumlara müdahaleye hazır hale gelmek üzere bir organizasyon yapısı oluşturuldu. İhtiyaç halinde hızlı hareketlenmeyi sağlamak üzere Çevir Derneği’nin tüzel kişiliği altında, kendi içinde özerk bir yapı olarak ARÇ Organizasyonu oluşturuldu. 2001 Martında da Çeviri Derneği ARÇ Organizasyonu olarak İstanbul Valiliği ve İstanbul Sivil Savunma Müdürlüğü’yle işbirliği protokolü imzalandı.
 |
 |
ARÇ böylece üçlü bir işbirliğinin (üniversite, STK ve resmi kurumlar) ürünü olarak ortaya çıktı. Afet ve acil durumlarda iletişim görevlerinin gerekleri göz önünde tutularak ARÇ’ın üyelik koşulları ve ARÇ çalışmalarına katılım Çeviri Derneği üyeliğinden farklı olarak yapılandırıldı.
Çeviri Derneği ARÇ Yönetmeliği bu özelliği şöyle ifade ediyor:
“ARÇ; Çeviri Derneği çatısı altında çalışan, kendine özgü işleyişi olan ve Çeviri Derneği yönetimine karşı kurumsal olarak sorumlu, aynı zamanda iç işleyişinde özerk olan, hızlı karar verebilen ve acil durum koşullarına uygun harekete geçebilecek bir yapıdır. (…) afet alanında çalışan diğer kuruluşlarla ve STK’larla iş birliğine de açık hareket edilir. ARÇ üyeleri, afet öncesinde de, kurum ve kuruluşlarla karşılıklı yardımlaşma çerçevesinde ve olanaklar dâhilinde, gönüllülük gerektiren durumlarda destek verebilir.”
Bunun anlamı ARÇ Çeviri Derneği’nin çatısı altında olmakla birlikte, uygulamada tek tek STK’lar ötesi bir konumu vardır. Şimdiye kadarki uygulamalarda da bu yaklaşımla hareket edinilmiş ve verimli sonuçlar alınmıştır.
ARÇ’ın Niteliği ve Çalışma Biçimi
ARÇ’ın amacı afet durumlarında uluslararası iletişimi ve ihtiyaç duyulan çeviri faaliyetlerini amaca uygun ve hazırlıklı biçimde yürütmek. Bu çerçevede hem eğitimler veriliyor, hem de bir organizasyon içinde hareket ediliyor. Afet ve acil durumlarda Görevlendirme Birimi merkezde ve ARÇ temsilcileri belli noktalarda koordinasyonu yürütüyor. Bu kapsamda; çeviri ihtiyacını belirlemek, ilgili resmi kurumlarla ve STK’larla bağlantıları kurmak, çevirmenleri yönlendirmek ve göreve giden çevirmenleri sahada desteklemek gibi pek çok faaliyet yönetiliyor.
Afet ve acil durum çevirmenliğinin kendine özgü gerekleri ve zorlukları var. Bu nedenle çevirmenleri bu tür görevlere hazırlayacak eğitimler düzenleniyor ve tatbikatlara katılınıyor. Avrupa Birliği Sivil Savunma Mekanizması’nın 2021 Kasımında Tekirdağ’da gerçekleştirdiği MODEX tatbikatı Türkiye’de bugüne kadar gerçekleştirilen en kapsamlı uluslararası tatbikat özelliği taşıyor.
ARÇ’a 2001 yılında Kongre Dergisi tarafından İletişim Ödülü ve 2012 yılında Sabancı Vakfı tarafından Fark Yaratanlar Ödülü verilmiştir.
Afet koşullarında çeviri görevleri açısından hayati önemdeki bir diğer nokta, uygun nitelikte çevirmenlerin hızlı biçimde uygun yerde görev alabilmesi.
 |
 |
 |
ARÇ Çalışmalarından Örnekler
Hazırlıklar
ARÇ girişimi 2000 yılında İstanbul Üniversitesi’nde verilen eğitimlerle başlatılmış, daha sonraki dönemde Hacettepe ve Dokuz Eylül Üniversitelerinden öğretim elemanlarının da etkin katılımıyla eğitimler ülke geneline yayılmıştır.
Şimdiye kadar yüzlerce kişi farklı düzeylerde eğitimlerden yararlanmıştır. Eğitimlere koşut olarak organizasyon da genişlemiş ve çeşitli görevler üstlenilmiştir.
ARÇ’ın halihazırda çok sayıda ilde üyeleri ve temsilcileri vardır. Öncelikle örgütlü olduğu İstanbul, Ankara ve İzmir’de birimler oluşturulmuştur.
ARÇ olarak çok sayıda tatbikata katılınmış, ARÇ kendi bünyesinde çeşitli tatbikatlar gerçekleştirmiştir.
Görevler
ARÇ yurt içinde ve yurt dışında meydana gelen çeşitli olaylarda (deprem, yangın, mülteciler, salgın hastalık vd.) ve etkinliklerde (afet müdahalesi kılavuzları, uluslararası toplantılar, akreditasyon sınavları, tatbikatlar vd.) pek çok yazılı ve sözlü çeviri faaliyetleri yürütülmüştür.
ARÇ’ın özellikle etkin olduğu çalışma 2011’de Van ve civarında etkili olan yıkıcı depremdir; burada ARÇ organizasyonu tüm unsurlarıyla müdahale sürecine dahil olmuştur.
 |
 |
 |
6 Şubat 2023 günü meydana gelen ve benzersiz yıkımlara yol açana Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından yürütülen çalışmalarda ARÇ’ın altyapısı, hazırlıklı insan gücü, bağlantılı STK’larla işbirliği ve ihtiyaç duyulan ek gönüllü katılımların yönetilmesi işlevleri en üst derecede devreye girmiştir.
Daha fazlası için tıklayın.